برنامه¬ریزی دسترسی به اتوبوس در ایران: شهر مشهد

Authors

محمد رحیم رهنما

حجت فرقانی

abstract

برنامه¬ریزی دسترسی به دلیل ترکیب و پیونددادن کاربریها و شبکه حمل ونقل، جایگاه مهمی در فرایند برنامه¬ریزی و طراحی شهری دارد، اهمیت این مسأله از دهه 1950 م. به بعد و بویژه از دهه 1970 م. بدنبال جنگ اعراب و اسرائیل، افزایش قیمت نفت و انتقاد از الگوی طراحی شهری مبتنی بر شهر ماشینی (که بر جدایی محل کار و زندگی و گسترش افقی شهرها مبتنی است) بیشتر مطرح شد. همچنین این موضوع باعث استفاده بیشتر از ماشین در سفرهای کاری درون شهری و مشکلاتی از قبیل افزایش سوخت و آلودگیهای زیست محیطی نیز شد. برنامه ریزی دسترسی به مفهوم «کاهش فاصله بین محل کار و زندگی» یا «آسانی رسیدن به مقصد در مقابل آسانی جابه¬جایی یا افزایش سرعت» (حرکت) است. هدف این تحقیق، سنجش دسترسی بر مبنای تحلیل سیستم حمل و نقل عمومی اتوبوس است که پس از ماشین شخصی، عمده¬ترین وسیله جابه¬جایی مسافر در شهر مشهد، دومین شهر کشور، به لحاظ جمعیتی است. برای دستیابی به این هدف از مدل جاذبه اصلاح شده هنسن ، پولر و لو استفاده شد. این مدل متکی بر متغیرهای جمعیت، اشتغال و محاسبه پتانسیل جاذبه و فاصله بین مناطق مختلف شهرداری (12 منطقه) است که با کمک سیستم اطلاعات جغرافیایی انجام گرفت. نتایج حاصل از کاربرد مدل در شهر مشهد، بیانگر این واقعیت است که پس از وسایط نقلیه شخصی (8/27% کل سفرها)، اتوبوس عمده¬ترین وسیله حمل و نقل عمومی است. بنابراین 24% کل سفرهای روزانه به¬وسیله آن انجام می¬شود. 88% وسعت کل سطح شهر و 86% جمعیت شهر دسترسی مستقیم به اتوبوس دارند(بترتیب 25.49 کیلومترمربع و 342987 نفر جمعیت شهری تحت پوشش دسترسی مستقیم سیستم اتوبوسرانی نیستند). همچنین ضریب دسترسی تفاوتهای مناطق مختلف شهر را نشان می¬دهد. جهتگیری آن از مناطق پرجمعیت و کم درامد شمال شرقی شهر به سمت مناطق درحال توسعه شمال غربی و غرب شهر است. ایجاد مسیرهای جدید خطوط اتوبوسرانی و تغییر مسیر خطوط موجود برای تحت پوشش قرار دادن مناطق بدون دسترسی مستقیم اتوبوسرانی، گام مؤثری در راستای تحقق توسعه پایدار شهری است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیل دسترسی فضایی به خدمات بهداشتی درمانی در شهر مشهد

برنامه‏ریزی دسترسی، به­عنوان شیوه‏ای از برنامه‏ریزی یکپارچه کاربری­ها و شبکة حمل‏ونقل دارای دو بعد فضایی و غیرفضایی است. موجود بودن و در دسترس بودن خدمات، از ابعاد دسترسی فضایی محسوب می‏شود، که این مطالعه به بررسی خدمات درمانی در شهر مشهد می‏پردازد. روش مطالعه از نوع توصیفی ـ تحلیلی، است که براساس آن، پس از تشکیل بانک اطلاعات مکانی از فضاهای درمانی در نرم­افزار ARC-GIS (شامل 6 کاربری ‏عمده با 4...

full text

برنامه‌ریزی دسترسی غیرفضایی به خدمات بهداشتی-درمانی در شهر مشهد

موضوع دسترسی به خدمات شهری از‌جمله مسائل مهمی است که فضای شهر را از ابعاد گوناگون تحت‌تأثیر قرار می‏دهد. در برخی مواقع عدم‌دسترسی مناسب به برخی کاربری‌ها، سلامت افراد را نیز در معرض خطر می‏اندازد. خدمات بهداشتی-درمانی نمونه‌ای از این دست است که الزام دسترسی به‌موقع و مناسب به آن، برای همۀ افراد جامعه ضروری است. دسترسی به خدمات از دو بُعد دسترسی فضایی و دسترسی غیرفضایی قابل بررسی است. در این میان...

full text

بررسی میزان اثربخشی سیستم اتوبوس های تندرو در شهر مشهد

فعالان عرصه حمل و نقل و ترافیک و کارشناسان یکی از راه‌های برقراری عدالت اجتماعی و سرعت دادن به ظرفیت‌های حمل و نقل عـمومی در کلان‌شهرها را توسـعه مسیرهای ویژه اتوبوس‌رانی می­دانند، اتوبوس‌های تندرو یکی از راهکارهای موقتی, کوتاه‌مدت و کم­هزینه برای حل مشکلات  ترافیک کلان­شهرهای جهان سوم می­باشد. کلانشهر مشهد سالیانه پذیرای حدود 15 میلیون زائر و گردشگر خارجی است و در این صورت فشار بر زیرساخت‌ها و...

full text

ارزیابی قابلیت دسترسی فضایی سامانه اتوبوس های تندرو(مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)

هدف این مقاله ارزیابی قابلیت دسترسی فضایی سامانه اتوبو سهای تندرو در کلانشهر مشهد بر حسب دسترسی به خود سیستم و دسترسی به سه فعالیت مجزا )بیمارستان، پارک و کتابخانه( از طریق این سیستم است. توزیع الگوهای قابلیت دسترسی در رابطه با طبقات مختلف اجتماعی- اقتصادی شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفت. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و به منظور سنجش دو بعد دسترسی از نقش حوزه خدمات در بخش تحلیل شبکه و مدل درجه ...

full text

بررسی میزان اثربخشی سیستم اتوبوس های تندرو در شهر مشهد

فعالان عرصه حمل و نقل و ترافیک و کارشناسان یکی از راه های برقراری عدالت اجتماعی و سرعت دادن به ظرفیت های حمل و نقل عـمومی در کلان شهرها را توسـعه مسیرهای ویژه اتوبوس رانی می­دانند، اتوبوس های تندرو یکی از راهکارهای موقتی, کوتاه مدت و کم­هزینه برای حل مشکلات  ترافیک کلان­شهرهای جهان سوم می­باشد. کلانشهر مشهد سالیانه پذیرای حدود 15 میلیون زائر و گردشگر خارجی است و در این صورت فشار بر زیرساخت ها و...

full text

ارزیابی قابلیت دسترسی فضایی سامانه اتوبوس های تندرو(مطالعه موردی: کلانشهر مشهد)

هدف این مقاله ارزیابی قابلیت دسترسی فضایی سامانه اتوبو سهای تندرو در کلانشهر مشهد بر حسب دسترسی به خود سیستم ودسترسی به سه فعالیت مجزا )بیمارستان، پارک و کتابخانه( از طریق این سیستم است. توزیع الگوهای قابلیت دسترسی در رابطه با طبقاتمختلف اجتماعی- اقتصادی شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفت. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی است و به منظور سنجش دو بعد دسترسیاز نقش حوزه خدمات در بخش تحلیل شبکه و مدل درجه کشش...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
برنامه ریزی و آمایش فضا

Publisher: دانشگاه تربیت مدرس

ISSN 1605-9689

volume 12

issue 2 2009

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023